Dynia – jesień w rytmie zdrowia
Dyni towarzyszy długa lista znakomitych właściwości odżywczych i zdrowotnych. Ponadto staje się ona coraz popularniejszym składnikiem naszego codziennego jadłospisu. Wynika to nie tylko ze znakomitego smaku i pożywności warzywa, ale także jego niskiej kaloryczności i uniwersalnego zastosowania w sztuce kulinarnej.
Dynie kojarzą się raczej z majestatycznymi, wielkimi, pomarańczowymi, kulistymi obiektami, tymczasem mogą też przybierać całkiem niewinne rozmiary, jak na przykład odmiana Hokkaido lub ozdobna, jak i inne kształty, na przykład dynia Butternut. Niemniej skojarzenie dyni z czymś ogromnym jest naturalne, najcięższy jej egzemplarz miał bowiem ponad tonę. Najważniejsze jednak, że ma mnóstwo dobrego do zaoferowania. Chcecie się dowiedzieć co takiego? No to zaczynamy!
Co zawiera dynia – wartości odżywcze
Istnieje wiele różnych rodzajów i odmian tego warzywa, o których możecie przeczytać we wpisie Dynia – królowa jesieni. Rodzaje i odmiany dyni. Cechami, które je łączą, są pomarańczowy kolor miąższu i podobne wartości odżywcze. Im ciemniejszy kolor miąższu tym więcej beta-karotenu a także bardziej intensywny, lepszy smak. Dynia zawiera dużo witamin E i prowitaminy A. W mniejszym stopniu jest źródłem witaminy B2, potasu i wapnia. Z kolei pestki dyni posiadają cenny cynk, kwasy tłuszczowe z rodziny omega-3 i duże ilości fitosteroli, które mogą być pomocne przy przeroście gruczołu krokowego, jak również przy obniżaniu poziomu cholesterolu. W dyni znajdziemy także pewną ilość sodu oraz magnez i żelazo.
Dlaczego dynia jest zdrowa
To co szczególnie przyciąga uwagę to antynowotworowe właściwości dyni. W kilku badaniach wskazuje się związek między jej częstym spożyciem, a obniżeniem zachorowalności na nowotwory żołądka, płuc i jelita grubego. Wykazano również silny związek między spożyciem pestek dyni lub/i oleju tłoczonego na zimno z pestek dyni, a zmniejszoną zachorowalnością na raka prostaty!
Działanie pestek dyni na prostatę ma związek z występującymi w niej składnikami – fitosterolami, selenem oraz wysoką zawartością cynku. Prostata magazynuje więcej cynku niż jakikolwiek inny gruczoł. Stwierdzono, że mężczyźni z Bałkanów i Austrii, którzy z przyzwyczajenia żują nasiona dyni bądź spożywają olej z pestek dyni, mniej cierpią z powodu przerostu prostaty. Mężczyznom mającym w wywiadzie rodzinnym przypadki przerostu gruczołu krokowego zaleca się 2-3 łyżki zielonych pestek dyni dziennie, a panom z powiększoną prostatą – nawet do 5 łyżek każdego dnia. Ważne jest to, aby pestki były suszone, a nie prażone oraz bez dodatku soli.
W ogóle dynia jawi się jako źródło wszelkiej dobroci. Nie tylko wspiera profilaktykę antynowotworową, ale korzystnie wpływa również na oczy, a wszystko dzięki prowitaminie A oraz luteinie zawartej w miąższu. Podobnie jak marchew, zapobiega powstawaniu kurzej ślepoty (pogorszenia się wzroku wraz ze zmierzchem), a także degeneracji plamki żółtej charakterystyczne dla osób w podeszłym wieku.
To nie koniec dobrych wieści. Dynia sprzyja również sercu. Duża zawartość przeciwutleniaczy wpływa korzystnie na pracę całego układu krążenia. Przeciwutleniacze bowiem zapobiegają utlenianiu się blaszki miażdżycowej, a przez to zapobiegają niebezpiecznemu usztywnianiu się tętnic i powstawaniu nadciśnienie tętniczego.
Dynia dla matki karmiącej, dla niemowlaka i dla starszego dziecka
Dynia jest warzywem łatwo strawnym o niskiej alergenności. Dlatego też bardzo dobrze uzupełnia dietę przyszłych i młodych mam. Dynię wprowadza się także jako jedne z pierwszych warzyw do diety niemowlęcia (po marchewce i ziemniaku) po ukończeniu 6 miesiąca życia. Dynia jest bardzo odżywcza i wzmacnia organy trawienne: żołądek i śledzionę. W ten sposób pomaga usuwać nadmiar wilgoci z organizmu. Dlatego warto po nią sięgać, gdy jesteśmy przeziębieni lub zakatarzeni. Gotowana i pieczona dynia pomoże przy infekcjach górnych dróg oddechowych. A jeszcze lepiej wprowadzić ją do jesienno – zimowego menu na stałe. Jeżeli nie przepadacie za zupą z dyni, to warto podkręcić jej smak pomidorami lub dobrą passatą pomidorową. Dobrym sposobem na przemycenie tego warzywa do naszego menu jest wykorzystanie wcześniej upieczonej dyni w postaci musu do zagęszczania zup, sosów i potraw jednogarnkowych.
Dynia w kuchni – co z nią zrobić
Dynia to królowa jesieni, ale można ją łatwo mrozić i cieszyć się jej smakiem przez cały rok. Co z niej zjemy? Można z niej zrobić naprawdę wiele potraw: rozgrzewające zupy lub zupy krem w wersji wytrawnej lub na słodko, gulasze, curry, ciasta, wszelkie jednogarnkowe a nawet makaron (z dyni makaronowej) i frytki (z dyni Butternut). Najłatwiej jest dynię po prostu upiec – w całości lub przekrojoną na pół i skropioną oliwą. Mus z pieczonej dyni możemy zawekować do słoików i wykorzystać go jako bazę lub zagęstnik do zup i sosów. Najkorzystniej jest połączyć dynię z odrobiną tłuszczu, aby wykorzystanie cennych witamin było maksymalne. Oto kilka przykładów:
- zupa krem z dyni z mlekiem kokosowym i prażonymi pestkami dyni
- hummus z cieciorki z dodatkiem pieczonej dyni
- pokrojona i upieczona dynia piżmowa z nadzieniem z orzechów włoskich i jaj
- risotto z dynią i boczniakami
- muffiny z musem dyniowym
- oszukany sernik z pieczona dynią i chudym twarożkiem
- pizza na spodzie kalafiorowym z ricottą i sosem dyniowym
Warto spróbować też innych dobrodziejstw z dyni:
- olej z pestek dyni – najlepszy!
- konfitura z dyni Hokkaido – bez cukru / z ksylitolem
- pasztet z pestek dyni – dla wielbicieli oryginalnych smaków
- prażone pestki dyni z ksylitolem – mniam!
Jak przechowywać dynię?
Na nasze szczęście dynia to wyjątkowo odporne i wytrzymałe warzywo, które odpowiednio przechowywane, może leżeć przez kilka tygodni a nawet kilka miesięcy. Przechowywana w całości spokojnie poradzi sobie bez lodówki w chłodnym, suchym miejscu. Pokrojoną dynię na kawałki trzeba przechowywać w lodówce najlepiej do tygodnia.
Czy dynia może zaszkodzić?
Może, jeśli do jadłospisu podchodzi się monotematycznie. Podobnie jak marchew, dynia ma sporo beta-karotenu. Dlatego też należy ograniczyć jej spożycie, jeśli skóra zaczyna nabierać pomarańczowego odcienia.
Wielbicieli dyni informujemy, że corocznie w Ogrodzie Botanicznym Uniwersytetu Wrocławskiego odbywa się Dolnośląski Festiwal Dyni.
Wybierz Ulubioną Dynię od Rolnika
*O wartościach odżywczych i odchudzających dyni opowiadała Ewa Ceborska-Scheiterbauer – ekspert platformy zakupowej LokalnyRolnik.pl.
Podziel się
[…] kapitalnych właściwościach dyni już pisaliśmy tej jesieni w artykule Dynia – jesień w rytmie zdrowia, a o jej odmianach możecie poczytać w innym naszym artykule – Dynia – królowa jesieni. […]